ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ & ΕΞΩΡΑΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΖΩΦΡΙΑΣ

HΜΕΡΙΔΑ ΣΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΣΤΕΟΑΘΡΙΤΙΔΑ

Νεότερες αντιλήψεις στην αιτιοπαθογένεια, διάγνωση και θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας

Εμμανουήλ Μπριλάκης - Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Η οστεοαρθρίτιδα, επίσης γνωστή και ως εκφυλιστική αρθρίτιδα, είναι μια χρόνια πάθηση που αφορά τις αρθρώσεις και εκδηλώνεται με πόνο, διόγκωση, περιορισμό της κίνησης, δυσκαμψία και παραμόρφωση. Συνήθως είναι εντοπισμένη σε μία άρθρωση αλλά μπορεί να προσβάλλει και περισσότερες αρθρώσεις οπότε χαρακτηρίζεται ως γενικευμένη.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι νόσος που προσβάλλει τον αρθρικό χόνδρο, δηλαδή τον ιστό που καλύπτει την επιφάνεια των οστών μέσα σε μία άρθρωση. Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας ιστός ελαστικός, λείος και στιλπνός, λευκού χρώματος ο οποίος επιτρέπει την ομαλή κίνηση των αρθρικών επιφανειών λόγω του πολύ μικρού συντελεστή τριβής. Βασική του λειτουργία είναι η μείωση των πιέσεων στο οστούν που βρίσκεται κάτω από αυτόν (υποχόνδριο οστούν) δεχόμενος φορτία και απορροφώντας κραδασμούς. Το πάχος του χόνδρου στις αρθρικές επιφάνειες μειώνεται με τη γήρανση. Η αιτιολογία της νόσου δεν έχει αποσαφηνιστεί. Πρόκειται για τον συνδυασμό μηχανικών και βιοχημικών μεταβολών που οδηγούν σε αποσταθεροποίηση του φυσιολογικού ρυθμού σύνθεσης και αποδόμησης του αρθρικού χόνδρου, των χονδροκυττάρων, της εξωκυττάριας ουσίας και του υποχόνδριου οστού. Οι βιολογικές και μεταβολικές διαταραχές που υφίσταται ο αρθρικός χόνδρος χωρίζονται σε 3 στάδια. Έτσι, έχουμε το αρχικό στάδιο (αντιρροπούμενο), το μέσο ή προχωρημένο στάδιο (μη αντιρροπούμενο) και το τελικό στάδιο (πλήρη εξαφάνιση του αρθρικού χόνδρου). Με τον όρο αντιρροπούμενο χαρακτηρίζεται το στάδιο κατά το οποίο ο ασθενής που δεν έχει συμπτώματα και αντίστοιχα ως μη αντιρροπούμενο είναι το στάδιο που τα ενοχλήματα έχουν κάνει την εμφάνισή τους.

Πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό νόσημα η εμφάνιση του οποίου επηρεάζεται από γενετικούς, φλεγμονώδεις, ορμονικούς και μεταβολικούς παράγοντες αλλά και από την ηλικία, την παχυσαρκία, μηχανικές φορτίσεις, προηγούμενες επεμβάσεις και τραυματισμούς. Αποτελεί μια από τις πιο συχνές παθήσεις στο γενικό πληθυσμό και είναι γνωστή από την παλαιολιθική εποχή ακόμη. Η επίπτωση της συνεπάγεται αυξημένο κόστος και επιβάρυνση του συστήματος υγείας κάθε χώρας, αλλά επηρεάζει και το άτομο ποικιλοτρόπως (ψυχική υγεία, σχέσεις, αυτοεκτίμηση, αυτοσεβασμός). Περισσότεροι από 100 εκατομμύρια  άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα. Στην Ελλάδα, η συνολική συχνότητα της συμπτωματικής οστεοαρθρίτιδας είναι 13,1% στους ενήλικες. Η επίπτωση της οστεοαρθρίτιδας αυξάνει με την ηλικία και στα δύο φύλα και είναι >70% σε ηλικίες πάνω από τα 65 έτη. Οι γυναίκες προσβάλλονται πιο συχνά, ιδιαιτέρως στα χέρια και στα γόνατα. Η συχνότητα της εξαρτάται αν αυτή μετριέται με ακτινολογικά ή με κλινικά κριτήρια. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ των ακτινολογικών ευρημάτων και της έντασης και διάρκειας του πόνου. Έχει παρατηρηθεί ότι το 40% των ασθενών που έχουν σοβαρά ακτινολογικά ευρήματα πονούν ελάχιστα, ενώ ασθενείς που παραπονούνται για έντονο πόνο μπορεί να έχουν ελάχιστα ακτινολογικά ευρήματα.

Η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας μπορεί να γίνει  με ασφάλεια με τις απλές ακτινογραφίες, ενώ δεν υπάρχει εργαστηριακή εξέταση που να είναι παθογνωμονική. Οι κύριοι στόχοι των θεραπευτικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της είναι η μείωση του πόνου, η βελτιστοποίηση της λειτουργίας της άρθρωσης και η πρόληψη περαιτέρω βλάβης. Η εκπαίδευση και η ενημέρωση του ασθενούς έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Το πρώτο στάδιο είναι η μείωση του σωματικού βάρους, η άσκηση, η φυσιοθεραπεία και η χρήση ειδικών κηδεμόνων. Ακολουθεί η φαρμακευτική αγωγή με τοπικά αναλγητικά ή από το στόμα με απλά παυσίπονα ή μη στεροειδή αντιφλεγμωνώδη. Σε αυτό το στάδιο έχουν θέση οι ενδαρθρικές εγχύσεις υαλουρονικού οξέως και επουλωτικών παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί λαμβάνονται από το αίμα του ασθενούς με ειδική επεξεργασία και η χρήση τους βασίζεται στην ικανότητα του ανθρωπίνου οργανισμού να θεραπεύεται αποκλειστικά με δικά του μέσα. Τέλος, αν η συντηρητική αγωγή είναι αναποτελεσματική και επηρεάζεται σημαντικά η λειτουργικότητα του ατόμου, θέση έχει η χειρουργική αντιμετώπιση. Σε αρχικά στάδια μπορεί να βοηθήσει η αρθροσκοπική έκπλυση  της άρθρωσης, η αφαίρεση υπαρχουσών ελευθέρων σωμάτων και η ομαλοποίηση του αρθρικού χόνδρου πριν φτάσουμε στο στάδιο της ολική αρθροπλαστικής. Η επινόηση αυτών των επεμβάσεων αποτέλεσε μια επανάσταση για την Ορθοπαιδική μιας και οι φθαρμένες αρθρώσεις είναι δυνατόν να αντικατασταθούν από μεταλλικές επιφάνειες, χαμηλής τριβής, που επιτρέπουν το πλήρες και ανώδυνο εύρος κίνησης. Η πρόοδος της τεχνολογίας και της εμπειρίας των ορθοπαιδικών έχει βελτιώσει τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται, προκαλώντας μικρότερο τραυματισμό των παρακείμενων ιστών. Οι επεμβάσεις αυτές απαλλάσσουν τον ασθενή από τον πόνο, διατηρώντας την φυσιολογική κίνηση της άρθρωσης αυξάνοντας την ποιότητα ζωής του πάσχοντος.

Συμπερασματικά, η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική νόσος με υψηλή συχνότητα εμφάνισης που έχει ως αποτέλεσμα τη σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των πασχόντων. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή επιλογή θεραπείας ανάλογα με το στάδιο της νόσου είναι το κλειδί για την επιτυχή αντιμετώπιση της νόσου και για αύξηση της ποιότητας ζωής του ατόμου.

O Γραμματέας του Συλλόγου κ. Πουλόπουλος  πρόσφερε λίγα λουλούδια στον κ. Μπριλάκη και το ευχαρίστησε θερμά εκ μέρους του Δ.Σ. του συλλόγου μας για την εθελοντική του προσφορά.